Prawo dotyczące pielęgniarki

Pielęgniarstwo pomostowe

Studia niestacjonarne)

Semestr   I          

      Prawne formy wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej

                  Mgr Krzysztof Ciołczyk Zagadnienia prawne

                                Pielęgniarstwo ze względu na swoje aktualne cechy , spełnia warunki profesji, o co zabiegało od kilku lat. Profesja wolny zawód, u którego podstaw leży założenie o indywidualnym i grupowym rozwoju.  O powstaniu i rozwoju profesji decydują:

- odpowiednio długi okres kształcenia

- swoisty sposób wiedzy(własna nauka) i umiejętności

- akceptacja profesji przez jej przedstawicieli

- własny kodeks etyczny

-autonomia

- posiadanie samorządu zawodowego

-indywidualna odpowiedzialność za wyniki( w realizacji zadań zawodowych)

Pielęgniarka/pielęgniarz to samodzielny pracownik ochrony zdrowia sprawujący opiekę medyczną nad pacjentem (podawanie leków, wykonywanie iniekcji, wlewów dożylnych), asystujący przy zabiegach, operacjach, wypełniający zlecenia lekarskie w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji, zajmujący się szeroko rozumianą edukacją zdrowotną i promocją zdrowia. Mówi o tym ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U.01.57.602 z późn. zm. 20.04.2004r.).
Wykonywanie zawodu pielęgniarki polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, a w szczególności:
- świadczeń pielęgnacyjnych,
- zapobiegawczych,
- diagnostycznych,
- leczniczych,
- rehabilitacyjnych oraz z zakresu promocji zdrowia (art.4, ust.1 ww. ustawy).                             Regulacja kwestii związanych z prawem wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej zawarta została w dwóch aktach prawnych: ustawie z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i

położnej oraz rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 17 czerwca 1992 r. w sprawie trybu postępowania dotyczącego stwierdzania prawa wykonywania zawodu pielęgniarki i zawodu położnej oraz sposobu prowadzenia rejestru pielęgniarek i rejestru położnych.
Zawód pielęgniarki i położnej może wykonywać wyłącznie osoba, która posiada prawo jego wykonywania, stwierdzone przez okręgową radę pielęgniarek i położnych. W powyższej sprawie właściwa jest okręgowa rada pielęgniarek i położnych, w obrębie której pielęgniarka, położna ma zamiar wykonywać zawód. Stwierdzenie prawa wykonywania zawodu następuje w drodze uchwały właściwej okręgowej rady pielęgniarek i położnych, o czym stanowi art. 24 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych (u.s.p.p.).

-Samorząd tworzy się dla reprezentowania zawodowych, społecznych i gospodarczych interesów tych zawodów

- jednostkami organizacyjnymi samorządu posiadającymi osobowość prawną: okręgowe izby pielęgniarek i położnych oraz Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych

- samorząd jest niezależny i podlega tylko ustawie

- zadania samorządu m.in. opiniowanie programu kształcenia zawodowego

-  najwyższym organem izby jest zjazd, który odbywa się raz o roku

- przed przystąpieniem do wykonywania zawodu pielęgniarka, obowiązana jest uzyskać we właściwe ORPiP stwierdzenie prawa wykonywania zawodu

- ORPiP  wydaje pielęgniarce i położnej zaświadczenie o prawie wykonywania zawodu

Zawód pielęgniarki i położnej może wykonywać osoba posiadająca prawo wykonywania zawodu stwierdzone przez okręgową radę pielęgniarek i położnych (art.11, ust.1 ustawy).
Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki lub odpowiednio zawodu położnej uzyskuje osoba, która:
- posiada obywatelstwo polskie,
- posiada dyplom ukończenia polskiej szkoły pielęgniarskiej lub odpowiednio polskiej szkoły położnych bądź uzyskany w innym państwie dyplom uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędny, zgodnie z odrębnymi przepisami,
- odbyła wymagany staż podyplomowy,
- posiada pełną zdolność do czynności prawnych,
-posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu.
Jeśli chodzi o zasady i warunki wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej, będące jednocześnie obowiązkami, to określa je Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U.01.57.602 z późniejszymi zmianami 20.04.2004 r.): 

- pielęgniarka i położna są to zawody samodzielne

- wykonywanie zawodu polega na udzielaniu przez osoby posiadające wymagane kwalifikacje potwierdzone odpowiednimi dokumentami świadczeń zdrowotnych, a szczególności świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych i leczniczych, rehabilitacyjnych oraz z zakresu promocji zdrowia

Za wykonywanie zawodu pielęgniarki przez osoby, uważa się również:

- nauczanie zawodu pielęgniarki

- prowadzenie prac naukowo- badawczych w dziedzinie pielęgniarstwa

-kierowanie pracą zawodową pielęgniarek i położnych

- pielęgniarka uzyskuje kwalifikacje zawodowe po ukończeniu szkoły pielęgniarskiej(obecnie wyższe szkoły

- warunkiem rozpoczęcia kształcenia jest uprzednie uzyskanie świadectwa dojrzałości

-pielęgniarka ma prawo do doskonalenia zawodowego oraz obowiązek stałego aktualizowania swojej wiedzy zawodowej

-zawód ten może wykonywać osoba posiadająca prawo wykonywania zawodu stwierdzone przez ORPiP
-pielęgniarka, położna wykonuje zawód zgodnie z aktualną wiedzą medyczną, dostępnymi jej metodami i środkami, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz ze szczególną starannością (art.18 ustawy),

-udziela pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu informacji o stanie zdrowia pacjenta, w zakresie koniecznym do sprawowania opieki pielęgniarskiej

- ma obowiązek prowadzenia dokumentacji medycznej

- pielęgniarka wykonująca zawód na podstawie umowy o pracę lub w przypadku(pomocy w nagłym przypadku ratującym życie) przysługuje ochrona prawna przewidziana dla funkcjonariusza publicznego

- pielęgniarka może wykonywać indywidualną praktykę po uzyskaniu zezwolenia właściwej ze względy na miejsce wykonywania praktyki ORPiP, która prowadzi nadzór nad tą praktyką
- pielęgniarka, położna ma obowiązek udzielić pomocy w każdym przypadku niebezpieczeństwa utraty życia, poważnego uszczerbku na zdrowiu pacjenta, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi (art.19 ustawy),
- pielęgniarka, położna ma obowiązek poinformować pacjenta o jego prawach (art.20 ustawy),
- pielęgniarka, położna ma obowiązek do zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu (art.21, ust.1 ustawy),
-pielęgniarka, położna zobowiązana jest do wykonywania zleceń lekarskich odnotowanych w dokumentacji medycznej (art.22, ust.1 ustawy).