Demokracja notatki

Demokracja (gr. dḗmos „lud”, krátos „władza” – dosł. „rządy ludu, ludowładztwo”) – jeden z typów ustroju państwa, zakładający udział obywateli w sprawowaniu władzy.
Demokracja ma swój początek w starożytnej Grecji. Znaczący wkład w rozwój demokracji miał także starożytny Rzym oraz kultura Zachodu (Europa, Ameryka Północna i Południowa).
„Kiedy mówimy o demokracji - pisze słynny amerykański politolog i socjolog Robert A. Dahl - nic nie wywołuje większego zamętu jak prosty fakt, że słowo demokracja odnosi się zarówno do ideału, jak i do rzeczywistości”. Literalne i etymologiczne rozumienie demokracji jako rządów ludu jest wciąż najbardziej podstawowym i najszerzej stosowanym. Amerykański prezydent Abraham Lincoln powiedział: „Demokracja to rządy ludu, przez lud i dla ludu”. Zwrócił tym samym uwagę na rzecz nader doniosłą. Nie wystarczy przecież, że ktoś sprawuje władzę w imieniu ludu i nawet dla jego dobra, jeśli przy tym pozbawiał będzie lud (naród) możliwości decydowania. W demokracji rządy muszą należeć do samego narodu, a ten urzeczywistnia je albo bezpośrednio (co wszakże w warunkach współczesnej demokracji z natury rzeczy musi mieć charakter uzupełniający), albo też za pośrednictwem należycie wybranych reprezentantów, podlegających stałej kontroli i usuwalnych w sytuacji, gdy zawiodą pokładane w nich nadzieje. Owa kontrola dokonuje się przede wszystkim za pośrednictwem regularnie przeprowadzanych wyborów, w trakcie których naród-suweren daje wyraz swej woli politycznej. Wybory stają się zatem kluczowym momentem w życiu państwa demokratycznego.
Demokracja wywodzi swą władzę ze zgody rządzonych. Ten właśnie fakt stanowi źródło jej legitymizacji. Tylko przyzwolenie społeczne, a nic innego, uprawnia rządzących do rządzenia. Esencjonalna treść demokracji sprowadza się do przekonania, które Lincoln z właściwą sobie precyzją wypowiedział następująco: „Żaden człowiek nie jest wart tyle, by rządzić drugim człowiekiem bez jego zgody”. W demokracji realizuje się otwarty dla wszystkich, jawny i podlegający krytycznej ocenie proces polityczny.
„Demokracja - pisze Andre Louis - to odrzucenie dominacji człowieka nad człowiekiem, to władza sprawowana przez tych samych ludzi, którzy jej podlegają. Demokracja to nie tylko samorządność społeczeństwa, lecz także jej prawo do samookreślenia się”.